امروزه روش‌های مختلفی برای حاصل خیزتر کردن خاک و افزایش حداکثری محصول ایجاد شده است. با توجه به نقش خاک به عنوان بستر حیاتی گیاهان و موفقیت مزارع کشاورزی، استفاده از مواد مختلف از جمله سولفات آلومینیوم به عنوان یک ماده معدنی در کشاورزی اهمیت فراوانی یافته است. سولفات آلومینیوم به دلیل داشتن ویژگی‌های منحصر به فرد می‌تواند در صنایع کشاورزی کاربردهای مختلفی داشته باشد. در ادامه به سولفات آلومینیوم در کشاورزی و فواید آن برای بهبود ساختار خاک خواهیم پرداخت. 
سولفات آلومینیوم چیست و چگونه عمل می‌کند؟
سولفات آلومینیوم یا زاج سفید، نوعی ترکیب شیمیایی معدنی است که به شکل پودر کریستالی تولید شده و می‌توان آن را در آب حل کرد. این ماده در طبیعت نیز در برخی مواد معدنی و در برخی از سنگ‌ها وجود دارد. اما در حال حاضر برای مصارف کشاورزی آن را از طریق فرایند‌های صنعتی تولید می‌کنند. این ترکیب خاصیت اسیدی ملایمی داشته و به دلیل ویژگی‌هایی مانند قابض بودن و حلالیت بالا، می‌تواند سلامت خاک را بهبود بخشیده و عملکرد محصول را افزایش دهد. از موارد مصرف سولفات آلومینیوم در باغداری و کشاورزی متعادل کردن PH خاک است.
این ماده در زمان تماس با آب باعث تشکیل هیدروکسید آلومینیوم و محلول اسید سولفوریک به شکل رقیق خواهد شد که می‌توان از آن برای تغییر اسیدیته خاک استفاده کرد. با توجه به علاقمندی گیاهان به خاک اسیدی می‌توان از ترکیب آلومینیوم سولفات برای این گیاهان استفاده کرد. با توجه به سازگاری بسیاری از گیاهان در خاک‌های اسیدی و افزایش رشد آن‌ها در این نوع خاک، می‌توان خاک را به PH کمتر از ۶ رساند. سولفات آلومینیوم به سه شکل گرانول خشک، مایع و مایع اسیدی تولید شده و می‌تواند در صنایعی مانند کشاورزی و پرورش گیاهان مورد استفاده قرار بگیرد.
مکانیسم اثر سولفات آلومینیوم بر خاک
اگرچه سولفات آلومینیوم از جمله مواد مغذی برای مصرف گیاهان محسوب نمی‌شود، اما از آن در کشاورزی استفاده فراوانی شده است. ممکن است این سؤال مطرح شود که آیا سولفات آلومینیوم برای تقویت و افزایش رشد تمامی گیاهان نقش مؤثری خواهد داشت؟ سولفات آلومینیوم در کشاورزی نقش یک ماده کمکی را ایفا می‌کند، اما کود محسوب نمی‌شود.
وجود یون سولفات در این ماده در کاهش ph خاک نقش مفیدی داشته و می‌تواند باعث تقویت گیاهان و یا حتی تغییر رنگ برخی از گل‌ها شود. یکی دیگر از مشکلات اساسی رشد گیاهان افزایش کربنات کلسیم آزاد در خاک است. وجود این ماده در خاک می‌تواند ریز مغذی‌ها را از دسترس گیاهان خارج کرده و جذب آن‌ها توسط ریشه را کاهش دهد.
کاربردهای سولفات آلومینیوم در کشاورزی
وجود یون سولفات در سولفات آلومینیوم نقش مؤثری برای کاهش PH در خاک خواهد داشت. علاوه بر آن، استفاده از سولفات آلومینیوم در بخش کشاورزی به عنوان یک ماده شیمیایی، کاربردهای متعددی دارد. امروزه این ماده را به عنوان یکی از مواد اصلاح‌کننده و تقویت خاک مورد استفاده قرار می‌دهند. با توجه به نقش مؤثر سولفات آلومینیوم، در ادامه به موارد کاربرد آن در کشاورزی اشاره شده است. این ماده می‌تواند اثر آفت کش‌ها را نیز بهبود بخشیده و بدین ترتیب نقش مؤثری در دفع آفات گیاهان و محصولات کشاورزی داشته باشد.
اصلاح PH خاک‌های قلیایی
یکی از کاربردهای اصلی سولفات آلومینیوم پیاده‌سازی استانداردهای عملی در صنعت کشاورزی است. مهم‌ترین کاربرد این ماده کاهش اسیدیته خاک است. یکی از روش‌های کاهش میزان اسیدی بودن خاک، افزودن برخی مواد شیمیایی مانند گوگرد، اسید سولفوریک یا سولفات آلومینیوم به آن است. البته انتخاب هر کدام از این مواد شیمیایی به سرعت تغییر PH، نوه یا اندازه گیاه و کمبودهای آن بستگی دارد.
سولفات آلومینیوم سریع‌تر از دیگر مواد شیمیایی عنصری عمل کرده و به دلیل محلول بودن در آب می‌تواند به راحتی حتی توسط افراد غیرحرفه‌ای نیز مورد استفاده قرار بگیرد. یکی از کاربردهای سولفات آلومینیوم در کشاورزی برای رفع شوری خاک برای کشت برنج است. کاهش یا تنظیم ph خاک باعث می‌شود تا خاصیت آهکی خاک کاهش پیدا کرده و ریشه‌های گیاهان بتوانند مواد مغذی را بهتر جذب کنند. امکان تغییر رنگ گیاهان با استفاده از این ماده نیز وجود دارد. بدین ترتیب می‌توان گل‌های زیبا و خوش رنگی با کمک این ماده به وجود آورد.
بهبود ساختار خاک
سولفات آلومینیوم به عنوان یکی از مواد مورد نیاز گیاهان باید با کود کشاورزی مصرف شده یا به صورت مستقیم در خاک مورد استفاده قرار بگیرد. استفاده از این ماده برای گیاهان و درختان و در صنعت کشاورزی باعث ایجاد تأثیرات مثبت روی خاک خواهد شد. یکی از این تأثیرات اتصال ذرات خاک و در نتیجه ایجاد خوشه‌های خاک است. این ذرات باعث افزایش زهکشی و هوادهی خاک شده و می‌توانند برای تغذیه و رشد بهتر گیاهان مفید باشند. به طور کلی می‌توان گفت این ماده نوعی ترکیب بی‌خطر و مفید برای گیاهان بوده و در صورتی که از نحوه استفاده از آن اطلاع داشته باشید، می‌توانید از آن برای بهبود وضعیت خاک، افزایش حاصلخیزی و جلوگیری از ایجاد آفات استفاده کنید.
افزایش جذب عناصر غذایی توسط گیاهان
این ماده جذب آب توسط خاک را افزایش داده و در نهایت به گیاهان برای کاهش نیاز‌های آبی کمک خواهد کرد. نقش مهم سولفات آلومینیوم تصحیح خاک مورد استفاده گیاهان و درختان است. از بین رفتن شوری و آهک خاک‌های دارای خاصیت قلیایی با کمک این ماده باعث می‌شود جذب ریز مغذی‌ها و یون‌های فلزی در شرایط بهتری توسط گیاهان صورت گیرد. از سولفات آلومینیوم در کشاورزی می‌توان برای گیاهان اسید دوست استفاده کرد. در حال حاضر سولفات آلومینیوم از مهم‌ترین ترکیبات آلومینیوم به شمار آمده و ویژگی اصلی آن جذب آب بالا است که می‌تواند کاربرد آن را در کشاورزی افزایش دهد.
مراحل مصرف سولفات آلومینیوم
سولفات آلومینیوم باید توسط افراد متخصص یا شخص آگاه با رعایت موارد ایمنی مورد استفاده قرار بگیرد. همچنین بهتر است پیش از مصرف سولفات آلومینیوم در مورد مشکل خاک و دلایل ایجاد بروز آسیب در گیاهان تحقیقات بیشتری صورت بگیرد. زیرا در برخی موارد دلیل اصلی ایجاد مشکل، آهکی بودن خاک نبوده و ممکن است مشکلات دیگری باعث بروز آسیب به گیاهان شده باشد.
سولفات آلومینیوم به دلیل داشتن ترکیبات سولفات باعث آسیب به پوست شده و ممکن است تحریکات پوستی را نیز در فرد افزایش دهد. بنابراین در زمان استفاده از آن در کشاورزی باید نسبت به مراحل مصرف این ماده شیمیایی آگاه بود. اغلب پیش از مصرف سولفات آلومینیوم آزمایش خاک انجام می‌شود تا سطح PH آن و مواد مغذی اندازه‌گیری و مشخص گردد. با استفاده از آزمایش خاک می‌توان مقدار مصرف سولفات آلومینیوم را نیز مشخص کرد. در حال حاضر برای آزمایش خاک کیت‌های آزمایش خانگی وجود دارد که با استفاده از آن می‌توان سطح PH را مشخص کرد. همچنین می‌توان از آزمایشگاه‌های خاک برای نمونه‌گیری و بررسی خاک استفاده کرد.
میزان مصرف محلول سولفات آلومینیوم در کشاورزی
میزان مصرف سولفات آلومینیوم برای درختان، درختچه‌ها و به طور کلی در کشاورزی متفاوت بوده و اغلب برای مصرف آن باید با یک متخصص مشورت کرد. اما به طور کلی میزان مصرف آن در کشاورزی به ازای کاهش هر 0.5 PH حدود 0.45 کیلوگرم از سولفات آلومینیوم در هر متر مربع خاک است.
نوع سولفات آلومینیوم مورد استفاده
در صورتی که از سولفات آلومینیوم در کشاورزی به شکل پودر استفاده می‌شود، باید به طور یکنواخت روی سطح خاک مورد استفاده قرار بگیرد. البته پس از آن باید محل مورد استفاده با آب آبیاری شده تا سولفات آلومینیوم به طور کامل در خاک حل شود. در صورتی که از این ماده به شکل محلول در آب استفاده می‌شود، باید مقدار حل شدن آن طبق دستورالعمل‌های نوشته شده روی برچسب محصول باشد. در هر صورت باید توجه داشت که امکان استفاده از یک ترکیب شیمیایی به صورت محلول پاشی روی برگ و گل گیاهان و درختان وجود نداشته و حتی نمی‌توان آن را برای کلیه گیاهان مصرف کرد.
زمان مصرف سولفات آلومینیوم در کشاورزی
زمان استفاده از سولفات آلومینیوم برای بهبود عملکرد خاک و گیاه چندان اهمیت ندارد و در هر زمانی از سال می‌توان از این محلول استفاده کرد. اما بهتر است در بهار یا پاییز و قبل از کاشت از سولفات آلومینیوم برای بهبود وضعیت خاک استفاده شود. در صورتی که قرار است از این ماده در مناطق گرم و خشک استفاده شود، بهتر است در صبح زود یا اواخر بعد از ظهر آن را مصرف کرد. بدین ترتیب از تبخیر شدن سریع آن نیز جلوگیری خواهد شد.
نحوه مصرف طبق دستورالعمل
در زمان استفاده بهتر است از مخلوط کردن آن با دیگر مواد شیمیایی خودداری کرد. البته می‌توان از دستورالعمل‌های خاص درج شده روی محصول نیز برای نحوه مصرف آن بهره برد. افزایش مصرف آن برای اصلاح خاک، کنترل آفات و بیماری‌ها ممکن است باعث اسیدی شدن بیش از اندازه خاک شده و در نهایت آسیب به گیاه را به دنبال داشته باشد.
سخن آخر
سولفات آلومینیوم در کشاورزی نقش مؤثری در تصحیح خاک و بهبود کیفیت آن دارد. PH خاک، میزان شوری و میزان آهک در خاک‌های مختلف از طریق این ماده تصحیح شده و از این طریق گیاهان می‌توانند جذب بهتری برای یون‌های فلزی و یا ریز مغذی‌ها داشته باشند. این ماده می‌تواند برای انواع درخت، درختچه و گل مورد استفاده قرار گرفته و حتی برای رشد بهتر میوه‌ها و سبزیجات نیز مناسب است.
بهتر است خرید سولفات آلومینیوم از مراکز معتبر و قابل اعتماد انجام گیرد. زیرا خلوص بالا در این محصول اهمیت بالایی داشته و به همین دلیل باید آن را از مراکز اصلی تولید کننده تهیه کرد. در زمان خرید آن باید به میزان خلوص، گرید و نوع بسته بندی دقت شود. همچنین این ماده به شکل‌های مختلف پودری یا دانه در بازار موجود بوده و امکان خرید آن در بسته بندی‌های مختلف وجود دارد.
تدارک صنعت کاغذ کرمان، تولیدکننده مواد شیمیایی همچون سولفات آلومینیوم با کیفیت و استانداردهای بین‌المللی است. برای سفارش و مشاوره با ما تماس بگیرید.
