کاربرد نشاسته به مصارف غذایی محدود نشده و در صنایع مختلف از جمله کاغذسازی مورد استفاده قرار می‌گیرد اما نکته قابل توجه این است که نشاسته خوراکی با نشاسته صنعتی متفاوت است. با دانستن این مطلب، احتمالاً با سوالاتی از قبیل نشاسته صنعتی چیست و چگونه برای تولید کاغذ استفاده می‌شود، مواجه می‌شوید. در این مقاله به این پرسش‌ها و سوالات مشابه پاسخ داده و توضیحاتی در خصوص علت کاربرد نشاسته در کاغذسازی بیان می‌کنیم.
نشاسته صنعتی چیست؟
نشاسته را به طور خلاصه می‌توان ماده‌ای سلولزی و نوعی پلی ساکارید (کربوهیدرات با تعداد واحد گلوکز بالاتر از 10) دانست که در دانه غلات، همچنین ریشه، جوانه و ساقه برخی گیاهان یافت می‌شود؛ این ماده معمولاً به صورت پودری سفید رنگ و فاقد بو موجود است. آنچه نشاسته صنعتی را از نشاسته خوراکی متمایز می‌کند، این است که بهداشتی بودن نشاسته صنعتی، اهمیت چندانی ندارد. در یک توضیح کلی می‌توان گفت که نشاسته صنعتی، نشاسته درجه دو یا درجه سه است.
از دیگر ویژگی‌های نشاسته صنعتی می‌توان به مقاومت آن در برابر گرما، خاصیت اسیدی بسیار کم و ویسکوزیته یکنواخت اشاره کرد. به طور کلی نشاسته صنعتی از گندم، ذرت یا سیب زمینی به دست می‌آید. هر کدام از اینها روش تولید متفاوتی داشته، ویژگی‌ها و کاربردهای متنوعی برای آنها مشاهده می‌شود؛ اما به طور کلی نشاسته گیری از گیاهان تحت فرآیند آسیاب خیس انجام می‌شود.
نشاسته صنعتی، کاربردهای فراوانی در صنایع مختلف دارد که از جمله آنها می‌توان به تولید کاغذ و محصولات سلولزی مشابه از جمله دستمال کاغذی و مقوا اشاره کرد. ناگفته نماند که قیمت نشاسته صنعتی، ارزان‌تر از نشاسته خوراکی است و استفاده از آن در کاغذسازی با توجه به مزایایی که دارد، مقرون به صرفه است.
نشاسته در کاغذ سازی
از انواع نشاسته صنعتی می‌توان در کاغذسازی استفاده کرد اما به طور کلی تولید کاغذ یکی از اصلی‌ترین مصارف نشاسته گندم و نشاسته ذرت به شمار می‌رود.
شایان ذکر است، نشاسته‌ای که برای استفاده در کاغذسازی به کار می‌رود، ممکن است، به صورت خام یا اصلاح شده باشد؛ البته نشاسته گندم صنعتی، همواره به شکل خام موجود است اما زمانی که با هدف تولید کاغذ وارد کارخانه می‌شود، باید تحت فرآیند اصلاح قرار گرفته و اصطلاحاً پرداخت شود.
طی پروسه پرداخت، یک سری مواد شیمیایی از جمله سولفات آلومینیوم، بوراکس و دکا به نشاسته خام اضافه می‌کنند؛ تا محصول نهایی، کاملاً برای تولید کاغذ آماده شود. نشاسته اصلاح شده، ویسکوزیته بالاتر و قدرت چسبندگی بهتری دارد؛ همچنین آب بیشتری جذب می‌کند.
ناگفته نماند، محصولاتی که تحت عنوان نشاسته خام یا پرداخت شده، عرضه می‌گردند، به نوبه خود اقسام گوناگونی دارند؛ به عنوان مثال انواع نشاسته خام گندم از نظر درجه کیفی با هم تفاوت داشته، ممکن است، از نوع صنعتی معمولی، تصفیه شده یا ممتاز باشند؛ به عنوان مثالی دیگر باید گفت که نشاسته اصلاح شده، ممکن است، از نوع اکسیده، کاتیونی یا امفوتریک باشد؛ اما به طور کلی نشاسته صنعتی، کاربرد بیشتری در کاغذسازی دارد.
بیشتر بخوانید: مواد استفاده شده در کاغذ
نحوه استفاده از نشاسته صنعتی در کاغذ سازی
همان گونه که پیشتر توضیح داده شد، نشاسته صنعتی به شکل خام یا پرداخت شده در صنعت کاغذسازی مورد استفاده قرار می‌گیرد؛ البته می‌دانیم که برای تولید کاغذ باکیفیت، باید اصلاحاتی بر روی نشاسته خام انجام شود.
به طور کلی استفاده از نشاسته صنعتی اصلاح شده در کاغذسازی به دو روش انجام می‌گیرد؛ در روش اول، نشاسته را به طور مستقیم به خمیر کاغذ تزریق می‌کنند؛ با انجام این کار، الیاف خمیر به یکدیگر متصل شده و پیوند یکنواختی بین نشاسته و سایر اجزای خمیر کاغذ ایجاد می‌گردد.
در روش دوم، افزودن نشاسته در سطح کاغذ انجام می‌شود و موجب آهاردار شدن آن می‌گردد؛ در اینجا از نشاسته اکسیده یا آمفوتریک استفاده می‌شود. لازم به ذکر است که میزان غلظت نشاسته بر مقاومت کاغذ در برابر پارگی تاثیر می‌گذارد؛ در واقع هر چه غلظت نشاسته اکسیده، بالاتر باشد، کاغذ تولیدی، در برابر کشیدگی، بیشتر دوام می‌‌آورد.
با توجه به پرداختی که باید روی نشاسته خام انجام شود، نحوه استفاده از آن در کاغذسازی به این صورت است که محلول نشاسته پنج درصد را تحت حرارت 60 درجه سانتی‌گراد قرار داده و مواد شیمیایی را به آن اضافه می‌کنند. در مرحله بعد ماده حاصل بر روی وایری که خمیر را حمل می‌کند، اسپری می‌شود؛ این اسپری، معمولاً به میزان حدود دو درصد از وزن کاغذ انجام می‌شود.
مهمترین علت‌های استفاده از نشاسته در کاغذ سازی
نشاسته، یکی از مهمترین افزودنی‌های مقاومت خشک در تولید انواع کاغذ محسوب می‌شود. همان طور که در قسمت قبل توضیح داده شد، این افزودنی به روش‌های مختلفی مورد استفاده قرار می‌گیرد و گاهی اوقات به منظور افزایش مقاومت و بهبود کیفیت سطحی کاغذ، هر دو روش ذکر شده را به کار می‌برند.
حال این سوال پیش می‌آید که اصلاً چرا باید از نشاسته برای ساخت کاغذ استفاده کرد؟ در یک پاسخ کلی باید گفت، از آنجا که نشاسته، ماده‌ای سلولزی است، بهترین افزودنی برای بهبود مقاومت و افزایش طول عمر کاغذ به شمار رفته و هیچ ماده‌ای نمی‌تواند، به راحتی جایگزین آن شود. در ادامه مهمترین علت‌های استفاده از نشاسته در کاغذسازی را توضیح داده‌ایم.
همچنین بخوانید: ابعاد کاغذ A0 تا A8
بهبود کیفیت کاغذ
به طور کلی مقاومت کاغذ را به روش‌های مختلفی از جمله پالایش، افزایش می‌دهند؛ اما این روش نه تنها دوام کاغذ در برابر کشیدگی را بهبود نمی‌بخشد؛ بلکه باعث کاهش مقاومت آن در برابر پارگی خواهد شد. در اینجا نشاسته به کمک خمیر کاغذ آمده و با ایجاد پیوندهای هیدروژنی بین الیاف، موجب افزایش کیفیت، دوام و استحکام کاغذ خواهد شد.
لازم به توضیح است که در بسیاری از موارد خمیر کاغذ از پیوندهای آنیونی تشکیل شده است؛ از این رو برای بهبود کیفیت و عملکرد کاغذ پیوندهای نشاسته باید از نوع کاتیونی باشند. به کار بردن نشاسته کاتیونی مرغوب، نه تنها مقاومت کاغذ را افزایش می‌دهد؛ بلکه موجب بهبود کیفیت سطح کاغذ خواهد شد.
استفاده به عنوان چسب
می‌دانیم که نشاسته، خاصیت چسبندگی دارد؛ این ویژگی باعث می‌شود که مواد و الیاف تشکیل دهنده کاغذ کاملاً به یکدیگر بچسبند؛ در نتیجه مقاومت کاغذ در برابر عوامل آسیب زا (پارگی، فرسودگی و غیره) افزایش می‌یابد؛ علاوه بر این از نشاسته به عنوان چسب در تولید کاغذ و محصولات مشابه استفاده می‌شود.
کمک به صاف و یکدست شدن کاغذ
یکی از مهمترین علت‌های به کار بردن نشاسته در کاغذسازی، آهاردهی است؛ آهار زدن کاغذ باعث صاف و یکدست شدن سطح آن می‌گردد. نکته قابل ذکر این است که در هنگام آهار زدن، موج‌هایی ایجاد می‌شود؛ اما بعد از خشک شدن اثری از آنها باقی نمی‌ماند. علاوه بر آنچه گفته شد، نشاسته با پر کردن سوراخ‌ها و ناصافی‌های خمیر کاغذ، باعث می‌شود که محصول نهایی سطحی کاملاً یکدست داشته باشد.
بهبود کیفیت چاپ
یکی از تاثیرات غیر قابل انکار نشاسته بر کاغذ، بهبود کیفیت چاپ است. بی تردید زمانی که کاغذ از کیفیت لازم و سطح یکنواخت برخوردار باشد، چاپ و همچنین نوشتن بر روی آن راحت‌تر صورت می‌گیرد.
کاهش میزان جذب رطوبت
هر چند که در حالت کلی، کاغذهای معمولی در صورت افتادن در آب خیس شده و مقاومت خود را از دست می‌دهند؛ اما به احتمال زیاد متوجه شده‌اید که میزان دوام انواع مختلف کاغذ در برابر رطوبت، متفاوت است؛ برخی از کاغذها در مواجهه با قطرات اندک آب، خیلی سریع خیس خورده و با اندک فشاری پاره می‌شوند؛ در حالی که برخی دیگر مقاومت بیشتری داشته و در صورت نجات به موقع، پاره نمی‌شوند.
یکی از از دلایل استفاده از نشاسته در کاغذسازی، کاهش میزان جذب رطوبت است؛ این مهم با به کار بردن نشاسته صنعتی مرغوب به میزان کافی برآورده می‌شود؛ البته در صورتی که قصد تهیه کاغذ ضد آب (مثلاً کاغذ گلاسه براق) را داشته باشیم، باید علاوه بر نشاسته از یک سری افزودنی‌های دیگر نیز استفاده کنیم.
سازگاری کاغذ با محیط زیست
حفاظت از محیط زیست، وظیفه‌ای همگانی است؛ به همین منظور صنایع مختلف در زمینه تولید محصولات قابل تجزیه و سازگار با محیط زیست تلاش می‌کنند؛ کاغذسازی نیز از این قاعده مستثنی نیست؛ از آنجا که نشاسته، ماده‌ای سلولزی است، پس از تجزیه شدن، مجدداً به محیط زیست بازگشته و اثر نامطلوبی از خود بر جای نمی‌گذارد.
بیشتر بخوانید: گرید مواد شیمیایی
خرید نشاسته صنعتی مناسب در صنعت کاغذ سازی
با توجه به کاربرد گسترده نشاسته صنعتی در صنعت کاغذسازی و نقش مهمی که این ماده در کیفیت کاغذ ایفا می‌کند، خرید نشاسته مرغوب از مهمترین مسائلی است که تولیدکنندگان کاغذ باید به آن توجه داشته باشند؛ در این راستا باید قبل از خرید، درباره نوع نشاسته، روش تولید، مراحل کنترل کیفی و مواردی از این قبیل اطلاعاتی به دست آورد؛ اما بهترین کار برای خرید محصول باکیفیت، مراجعه به یک مرکز معتبر عرضه نشاسته صنعتی است.
خرید نشاسته صنعتی از مجموعه تدارک صنعت کاغذ کرمان
در ادامه مطالب بخش قبل، باید اضافه کرد که مجموعه تدارک صنعت کاغذ کرمان، سابقه درخشانی در زمینه صنعت تولید کاغذ دارد. یکی از مهمترین محصولات این مجموعه، نشاسته صنعتی مناسب برای کاغذسازی است.
تدارک صنعت کاغذ کرمان با بهره گیری از دانش روز دنیا و کارشناسان مجرب، نهایت تلاش خود را به کار می‌گیرد، تا محصولات خود را با بالاترین کیفیت ممکن در اختیار خریداران قرار دهد؛ از این رو به واسطه ارتباط با این مجموعه می‌توان انواع نشاسته صنعتی را با خیال راحت خریداری نمود.
علاوه بر تضمین کیفیت، ارائه مشاوره پیش از خرید، مشاوره و خدمات پس از فروش در حوزه تولید کاغذ و قیمت مناسب محصولات از دیگر مزایای خرید نشاسته صنعتی از مجموعه تدارک صنعت کاغذ کرمان به شمار می‌روند.
